کلاژن چه فوایدی برای پوست دارد؟

کلاژن فراوان‌ترین پروتئین در بدن و بخشی از داربستی است که پوست را محکم نگه می‌دارد و از غضروف‌ها پشتیبانی می‌کند. با گذشت زمان و افزایش سن، انواع کلاژن تجزیه می‌شود. پوست به مرور آویزان و خطوط ریز چین و چروک پدیدار می‌شود. نه تنها به طور طبیعی از 20 سالگی به بعد کلاژن کمتری تولید می‌شود، بلکه با افزایش سن و سایر عوامل مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب، سیگار کشیدن انواع کلاژن بیشتری نیز از دست می‌رود؛ به عبارت دیگر با افزایش سن، میزان تولیدی کلاژن از میزان تجزیه شده آن بسیار کمتر است و به همین دلیل پیری رخ می‌دهد.

نقش کلاژن در بدن

کلاژن یکی از اجزای اصلی پوست شماست که در استحکام، انعطاف‌پذیری و آبرسانی به پوست نقش دارد. با افزایش سن، بدن میزان کلاژن کمتری تولید می‌کند که موجب خشکی پوست و ایجاد چین و‌ چروک صورت می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند پپتیدهای کلاژن یا مکمل‌های حاوی کلاژن با کاهش چین‌وچروک و خشکی، می‌توانند سرعت پیری پوست را کاهش دهند.

دست‌کم ۱۶ نوع کلاژن در بدن وجود دارد که نوع ۱ و ۲ و ۳ و ۴، انواع اصلی هستند. نقش این کلاژن‌ها عبارت است از:

1. نوع ۱: ۹۰ درصد کلاژن‌ بدن را تشکیل می‌دهد، از بافت بسیار فشرده‌ی فیبر ساخته شده است و بافت پوست، استخوان، تاندون، غضروف فیبری، دندان و بافت‌های هم‌بند را تشکیل می‌دهد.
2. نوع ۲: از بافت‌های فیبر با فشردگی کمتر ساخته شده است و در غضروف‌های کشسان که مفصل‌ها را دربر می‌گیرند، یافت می‌شود.
3. نوع ۳: بافت ماهیچه‌ها، اندام‌ها و رگ‌ها را تشکیل می‌دهد.
4. نوع ۴: به فرایند تصفیه کمک می‌کند و در لایه‌های پوست یافت می‌شود.

عوامل مؤثر در کاهش و یا از بین رفتن کلاژن پوست

• هر چه سن بالاتر می‌رود بدن کلاژن کمتر و با کیفیت پایین‌تری تولید می‌کند که باعث کم شدن استحکام و انعطاف‌پذیری پوست می‌شود. سرعت این فرآیند نیز بستگی به ژنتیک فرد دارد.
• عوامل محیطی مثل قرار گرفتن در معرض اشعه‌های UV و هوای آلوده که سرعت پیری پوست را افزایش می‌دهند.
• رژیم غذایی غلط: استفاده‌ی زیاد از شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند آرد سفید باعث کاهش کلاژن بدن می‌شوند، چراکه در توانایی کلاژن در ترمیم خود تداخل ایجاد می‌کنند.
• سبک زندگی نادرست: برای مثال سیگار کشیدن باعث تأخیر در ترمیم زخم‌های پوستی می‌شود و یکی از عوامل ایجادکننده‌ی چین و چروک است.
• همه‌ی این عوامل هم‌چنین با تشکیل رادیکال‌های آزاد سرعت تجزیه‌ی کلاژن را افزایش می‌دهند. البته بعضی اختلالات خود ایمنی مانند بیماری لوپوس نیز کلاژن بدن را کاهش می‌دهند.

رژیم غذایی مؤثر بر تولید کلاژن در پوست

پیروی از یک رژیم غذایی متنوع و حاوی غذاهای کامل (مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات سبوس‌دار، لوبیا، گوشت بدون چربی، غذاهای دریایی و مغزها)، برای به حداکثر رساندن تولید کلاژن در پوست، از اهمیت زیادی برخوردار است. بااین‌حال، تأثیر مصرف غذاهای غنی از این ماده، بر افزایش سطح این پروتئین در بدن نیازمند تحقیقات بیش‌تری است. کلاژن در بافت‌های پیوندی حیوانات یافت می‌شود؛ بنابراین غذاهایی مانند پوست مرغ، گوشت گاو و ماهی از منابع آن هستند.

یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به بدن در تولید این ماده کمک کند. مواد مغذی که ممکن است از تشکیل آن پشتیبانی کنند عبارت‌اند از:

پرولین

در سفیده‌ی تخم مرغ، گوشت، پنیر، سویا و کلم یافت می‌شود.

آنتوسیانیدین

در توت سیاه، بلوبری، گیلاس و تمشک وجود دارد.

ویتامین C

پرتقال، توت فرنگی، فلفل و کلم بروکلی منابع غنی ویتامین C هستند.

مس

در صدف، آجیل، گوشت قرمز و مقداری نیز در آب آشامیدنی یافت می‌شود.

ویتامین A

در غذاهای حیوانی و غذاهای گیاهی با عنوان بتاکاروتن مقدار زیادی ویتامین A وجود دارد.

روش‌های کلینیکی مؤثر بر تولید کلاژن در پوست

روش‌های درمانی تخصصی متعددی برای مراقبت از پوست و افزایش ذخایر کلاژن وجود دارد. اولتراسوند تراپی یا هایفو و امواج رادیوفرکوئنسی یا آر اف فرکشنال از ابزار مبتنی بر انرژی هستند که به تولید کلاژن در پوست کمک می‌کنند. حتی میکرونیدلینگ و تزریق پلاسمای غنی از پلاکت باعث افزایش تولید کلاژن خواهند شد. برخی از روش‌های افزایش کلاژن عبارت‌اند از:

لیزر درمانی

لیزر درمانی روشی است که به صورت ایمن و بدون ایجاد هیچ‌گونه خطری سطح تولید کلاژن را افزایش می‌‌دهد. این روش با افزایش کلاژن به بهبود چروک صورت و انعطاف‌پذیری پوست خواهد پرداخت. لیزر درمانی هیچ‌گونه عارضه جانبی خاصی ندارد.

میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ که تحت عنوان روش القای کلاژن نیز شناخته می‌شود به بهبود ظاهر چروک صورت، بافت اسکار حاصل از آکنه، افزایش سفتی پوست و رفع جای ترک و لکه‌های قهوه‌ای کمک می‌‌کند و این فرایند با تحریک بدن برای ترمیم خود انجام خواهد شد. میکرونیدلینگ دستگاهی است که در قسمت سر آن تعدادی سوزن بسیار کوچک و تیز وجود دارد چه به صورت همزمان صدها سوراخ کوچک را در پوست به وجود می‌‌آورند. به این ترتیب پوست را تحریک می‌‌کند، به تولید فاکتورهای رشد و سیتوکین‌ها و کلاژن و الاستین بیشتر می پردازد و پوست صورت جوان‌تر به نظر می رسد.

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی

پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت یک روش درمانی دیگر است که از نمونه خون بیمار تهیه می‌شود. برای انجام این روش، پزشک اقدام به تهیه نمونه خون می‌کند و پس از انجام مراحل لازم آن را درون دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌دهد تا تحت سرعت و شرایط خاص خون و مشتقات خونی از یکدیگر جدا شوند. پس از این مرحله پلاسمای غنی از پلاکت به همراه سلول‌های بنیادین و فاکتورهای رشد به پوست تزریق می‌شوند تا علاوه بر افزایش تولید کلاژن و الاستین به جوانسازی پوست نیز کمک کنند.

پیلینگ شیمیایی

در این روش درمانی از اسید برای از بین بردن لایه فوقانی پوست یا لایه‌های دیگر آن استفاده خواهد شد. هدف از انجام این روش کاهش چین و چروک‌ها و خطوط ریز صورت و یکنواخت کردن حجم پوست است. همچنین از پیلینگ شیمیایی برای بهبود جای جوش، درمان انواع خاصی از آکنه، کاهش لکه‌های حاصل از بالا رفتن سن، خطوط تیره پوستی و مواردی از این قبیل استفاده می‌شود

چرا پوست پیر میشود؟