درباره ساختار مو بیشتر بدانید

مو بخشی از پوست است و در قسمت بیرونی قرار دارد. ضخامت و رنگ هر مو در هرکس متفاوت است. به طور متوسط بدن هر انسان دارای 5 میلیون تار مو است که حدود 150 تا 200 هزار تار مو در روی سر انسان قرار دارد. باید به این نکته توجه کرد که مو دارای دو بخش مرده و زنده می‌باشد. قسمتی از مو که بیرون است و قابل دیدن می‌باشد بخش مرده مو است و قسمت داخلی آن که ریشه مو می‌باشد بخش زنده مو است.

بر اساس تحقیقات متخصصان، بدنه مو دارای 3 لایه بیرونی، میانی و درونی است که لایه درونی یک ساختار 6 گوشه‌ای شبیه کندوی عسل دارد و ماده‌ای مخصوص درون آن قرار دارد. لایه میانی به مو انعطاف‌پذیری و حالت کششی می‌دهد و حاوی رنگ‌دانه‌های مو است. لایه بیرونی نیز از 6 تا 11 لایه ساخته شده است. به‌طور کلی این ساختار مو در همه انواع موها یکسان و مشابه است. ساختار مو یا ساختمان مو یک سیستم پیچیده اما یکپارچه است که همانند سایر بخش‌های بدن اهمیت ویژه‌ای دارد. موهای سر وظیفه عایق سرمایی و حفاظت از پوست سر را بر عهده دارند؛ اما مهم‌ترین ویژگی آن‌ها تأثیر بر چهره و زیبایی افراد است که امروزه بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. برای داشتن موهای سالم و مراقبت بهتر از آنها، آگاهی از ساختمان یا ساختار مو می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد. به همین دلیل سعی کرده‌ایم در این مطلب، اطلاعاتی راجع به ساختار مو به شما ارائه دهیم.

ساختار مو

فولیکول مو

فولیکول ساختاری است که مو از آن می‌روید و حدود 5 تا 10 میلی‌متر زیر پوست، در بافت چربی، قرار دارد. بخش زیرین فولیکول، پیاز مو نام دارد. این بخش از سلول‌هایی تشکیل شده است که با رشد و تقسیمشان الیاف‌های (فیبر) کشیده‌ی مو را می‌سازند. در کنار آنها، سلول‌های رنگ‌دانه قرار دارند که به مو رنگ می‌بخشند. سلول‌های موجود در پیاز مو حاوی گیرنده‌های هورمون مردانه می‌باشند. در پایه‌ی هر پیاز، یک برآمدگی وجود دارد که حاوی رگ‌های خونی تغذیه‌کننده‌ی موی در حال رشد است. غدد چربی که روغن‌هایی طبیعی را به منظور چرب سازی مو و پوست تولید می‌کنند از دیگر ساختارهای واقع شده در فولیکول مو است.

ساقه‌ی مو

بخشی از مو که بالای سطح پوست قرار دارد، ساقه‌ی مو نامیده می‌شود. این بخش شامل سلول‌های مرده‌ی کراتینه شده، اتصال‌دهنده‌ها و کمی آب می‌شود. مو از سه لایه تشکیل شده است. لایه‌ی داخلی که تنها در موهای ضخیم وجود دارد. لایه‌ی میانی که از الیاف کراتین ساخته شده است و به مو رنگ و استحکام می‌بخشند. لایه‌ی خارجی که بشره نام دارد و از لایه‌ی میانی محافظت می‌کند.

فولیکول مو

در مرکز ریشه یعنی در پایه فولیکول مو، یک حلقه به سمت بالا قرار دارد و حاوی بافت همبند و پر از رگ‌های خونی، عروق لنفاوی و اعصاب است که پاپیلا نام داشته و وظیفه پشتیبانی، تغذیه و کنترل غدد درون‌ریز سلول‌ها در ماتریکس مو را بر عهده دارد. در داخل ساختار فولیکول مو، هنگامی‌که از لایه بیرونی به سمت داخل حرکت می‌کنیم، می‌توانیم موارد زیر را مشاهده کنیم:

• غلاف بافت همبند (مملو از ترمینال‌های عصبی و متشکل از لایه‌های متمرکز و طولی از الیاف کلاژن با فیبروبلاست‌های متعدد).
• غشای سیال (ادامه مستقیم غشای زیر جلدی).
• غلاف ریشه اپیتلیال خارجی (ادامه مستقیم لایه‌های عمیق‌تر اپیدرم که به دنبال غشای سیال قرار دارند).
• پوشش داخلی ریشه اپیتلیال (که از سه لایه سلولی تشکیل‌شده و در تماس مستقیم با خارجی‌ترین لایه ساقه مو قرار دارد).

چرخه رشد و ریزش مو

موها برای رشد خود یک دوره رشد تا استراحت را سپری می‌کنند و بعد از آن می‌ریزند و به جای آنها موهای جدید رشد می‌کنند و به همین صورت چرخه ادامه پیدا می‌کند. برای چرخه یا سیکل رشد مو می‌توان 3 مرحله در نظر گرفت:

1. آناژن (Anagen)/ مرحله رشد: این دوره معمولاً بین 2 تا 8 سال طول می‌کشد. هرچه دوران رشد مو طولانی‌تر باشد، مو بلندتر می‌شود. در افرادی که مو از حدی بلندتر نمی‌شود یا سرعت رشد موها کند است یا به دلیل کوتاه بودن دوره رشد موها در آنان است. در هر زمان 80 تا 87 درصد موها در این مرحله هستند.
2. کاتاژن (Catagen)/ مرحله انتقال یا پسرفت: دوره کوتاه 2-4 هفته‌ای کاتاژن، مرحله انتقال از مرحله 1 به مرحله 3 است. در طی این دوره رشد موها کند می‌شود و فولیکول مو به تدریج کوچک و چروک می‌شود. حدود یک درصد موها در این مرحله هستند.
3. تلوژن (Telogen)-مرحله استراحت: این دوره معمولاً 3 تا 4 ماه طول می‌کشد و موها کاملاً در حالت خواب هستند، یعنی رشد مو به طور کامل متوقف شده و موها از فولیکول مو جدا می‌شوند. 12 درصد موها در این مرحله هستند.

بعد از طی دوره استراحت موها شروع به ریزش می‌کند و موی جدید در کنار یا همان محل قبلی شروع به رشد کرده و سیکل رشد بعدی شروع می‌شود. در سیکل‌های طبیعی رشد مو، موها زمانی شروع به ریزش می‌کنند که موهای جدید شروع به رشد کرده باشند. طول دوره هر یک از مراحل چرخه عمر مو به ژنتیک و سن افراد بستگی دارد و ممکن است با افزایش سن، طول دوره رشد مو در افراد کاهش پیدا کند.

انواع جنس مو

برای اینکه بتوانید از موهای خود مراقبت کنید و به زیبایی آن کمک کنید بهتر است جنس مو خود را بشناسید. موها به 3 جنس مختلف تقسیم می‌شوند:

• موی معمولی (بهترین جنس مو می‌باشد. این مدل مو نه نازک است و نه ضخیم. موهای معمولی دارای قطر متوسط می‌باشند.)
• موی نازک
• موی ضخیم
• موی معمولی

بهترین جنس مو موی معمولی می‌باشد. این افراد دارای چربی طبیعی مو می‌باشند و موهای براق و خوش‌حالتی دارند.

• موی چرب

چربی در ریشه مو تولید می‌شود و برای مو ضروری می‌باشد؛ زیرا از مو در برابر شکنندگی محافظت می‌کند و به مو براقیت زیبایی می‌دهد؛ اما در بعضی از افراد سطح تولید چربی زیاد می‌باشد و باعث می‌شود این افراد دارای موهای چربی شوند.

عوامل آسیب‌رسان به ساختار مو

بخش زنده ساختمان مو که در زیر پوست قرار گرفته است، مهم‌ترین بخش برای تولد یا مرگ سلول‌های جدید مو است. هر تار موی جدید، ابتدا رشد خود را از پیاز مو آغاز می‌کند. چرخه رشد مو، دارای دوره‌های منظمی است و پس از گذشت مدت زمانی مشخص، این چرخه به پایان رسیده و موهای قدیمی با موهای جدید جایگزین می‌شوند. هرگونه اختلال در چرخه رشد مو، به خصوص در بخش‌های درونی آن، موجب نازک شدن، تغییر رنگ، شکنندگی و در نهایت ریزش مو می‌شود. با داشتن زندگی سالم به دور از استرس، مراقبت از مو به صورت اصولی، مصرف مواد غذایی طبیعی و دوری از آلاینده‌های صنعتی و … می‌توان از داشتن موهایی زیبا و سالم لذت برد.