ترک بدن یا استرچ مارک چیست و چگونه درمان میشود؟

ترک‌های سطحی روی پوست یا «استریا» که گاه استرچ مارک (Stretch Mark) نیز نامیده می‌شوند، خطوطی رنگی هستند که تقریباً در هر نقطه‌ای از پوست ممکن است به‌وجود بیایند. ترک سطحی پوست زمانی به وجود می‌آید که پوست فراتر از توان طبیعی خود کشیده می‌شود. محققان معتقدند در حدود 40 تا 90 درصد خانم‌ها دچار این اسکارهای پوستی هستند که عموماً در پی تغییر وزن سریع اتفاق می‌افتد. در این شرایط وقتی پوست قادر به همراهی با سرعت تغییرات وزنی نیست، بافت‌های اتصال‌دهنده پوست ضعیف می‌شوند که منجر به اسکار می‌شود. در بسیاری از خانم‌ها این عارضه در دوران بارداری اتفاق می‌افتد.

ترک‌های پوستی در لایه درم یا لایه میانی پوست اتفاقی می‌افتند. پارگی‌های به‌وجود آمده در این لایه به شکل خطوط با رنگ متمایز در لایه اپیدرم یا لایه بیرونی پوست خود را نشان می‌دهند. اگرچه این اسکارها خطرناک نیستند؛ اما افراد مبتلا به استریا طبیعتاً از دیده شدن این خطوط احساس آزردگی می‌کنند و به دنبال راه‌های رفع آنها هستند. خوشبختانه استریا با گذشت زمان رنگ خود را از دست می‌دهد و تدریجاً محو می‌شود؛ اما رفع کامل آنها تقریباً غیرممکن است. روش‌های درمانی در بیشتر موارد به طرز قابل‌توجهی ترک‌های سطحی پوست را کاهش می‌دهند؛ اما نباید فراموش کرد که آنها نمی‌توانند رفع کامل این خطوط را تضمین کنند.

علت استرچ مارک

عوامل متعددی سبب بروز این مورد می شوند که در ادامه به مهمترین آنها می پردازیم:

• کاهش ناگهانی وزن: وقتی فرد به طور ناگهانی وزن زیادی از دست می دهد، پوست نمی تواند سرعت جمع شدن خود را با سرعت کاهش وزن هماهنگ کند و همین مسئله سبب بروز پارگی بر روی پوست می شود.
• تمرینات ورزشی: در این تمرینات با توجه به این موضوع که عضلات رشد می کنند باعث پارگی در بافت های بدن می شوند و ترک بر روی پوست به وجود می آید.
• مصرف پمادهای کورتیزون: مصرف دراز مدت این پمادها سبب نازکی پوست می گردد و در نتیجه پوست آسیب پذیر می شود.
• افزایش ناگهانی وزن: همانطور که در مورد کاهش ناگهانی وزن اشاره کردیم، وقتی بدن مقادیر زیادی چربی به طور ناگهانی بدست می آورد و پوست نمی تواند خود را با این تغییرات هم‌راستا کند و ترک پوستی به وجود می آید.
• وراثت: بررسی ها نشان می دهند این مشکل می تواند ارثی باشد. به طور کلی اگر پوست دارای قابلیت انعطاف پذیری پایینی باشد مستعد پارگی است.
• بارداری: ترک پوستی یکی از رایج ترین مشکلات دوران بارداری است. یکی از دلایل این امر تغییرات هورمونی است. یکی دیگر از دلایل بروز این ترک ها رشد جنین است که سبب ایجاد کشیدگی بر روی پوست بدن می شود. زنانی که جنین دو قلو و یا چند قلو دارند، در سنین جوانی باردار شده اند و یا قبل از بارداری اضافه وزن پیدا کرده اند، بیشتر از زنان دیگر دچار این ترک خوردگی ها می شوند.
• تغییرات هورمونی: همانطور که پیشتر به این موضوع اشاره کردیم، تغییرات هورمونی یکی از دلایل اصلی ابتلا به این مشکل به حساب می روند. اگر میزان هورمون کورتیزون در بدن بالا رود، باعث می شود آب در بدن محبوس شود، همین امر سبب تضعیف بافت کلاژن می شود و در پایان باعث بروز ترک پوستی میگردد.

عوامل تشدید کننده استرچ مارک

1. عوامل موروثی و اختلالات ژنتیکی
2. شدت تغییرات هورمون
3. اضافه وزن یا چاقی بیش از اندازه
4. لاغری ناگهانی
5. استفاده از داروهای خاص برای مدت زمان طولانی مانند کورتون
6. میزان هورمون کورتیزون (هورمونی که توسط غدد فوق کلیوی ترشح شده و حالت ارتجاعی پوست را از بین میبرند.)
7. جنسیت (این عارضه بیشتر در زنان دیده میشود؛ چراکه تغییرات هورمونی در زنان بنا به دلایل مختلف مانند بارداری بیشتر دیده میشود.)

علائم استرچ مارک

قبل از شروع پدیدار شدن ترک های پوستی، پوست، نمای نازک و صورتی پیدا میکند. همچنین ممکن است احساس خارش یا حساسیت ایجاد شود.ترک ها ابتدا به صورت چروک ایجاد میشوند، پیشرفت رگه ها میتواند قرمز، بنفش، قهوه ای قرمز یا قهوه ای تیره باشد که بستگی به رنگ پوست دارد. رگه ها درنهایت محو و صاف میشوند و رنگشان به نقره ای در طول زمان تغییر میکند. ترک های پوستی ممکن است به تدریج کم رنگ تر شوند؛ اما این موضوع اغلب میتواند چند سال زمان ببرد.

استرچ مارک قرمز یا بنفش

هنگامی که پوست شما به سرعت کشیده یا منقبض می شود، باعث شکسته شدن الاستین و کلاژن پوست می شود. نقش اصلی الاستین این است که به پوست شما اجازه کشش می دهد. نقش اصلی کلاژن ایجاد ساختار، استحکام و پشتیبانی از پوست شما است. همانطور که پوست شما بهبود می یابد، علائم استرچ مارک قرمز در مناطقی که الاستین می شکند ظاهر می شود. قرمز رنگ بودن این ترک‌های پوستی به این دلیل است که هنوز رگ‌های خونی در زیر پوست این ناحیه وجود دارند. وجود این رگ‌های خونی منجر می شود تا ترک‌ها نسبت به درمان پاسخ بیشتری دهند.

استرچ مارک سفید

ترک پوستی اغلب در ابتدا به رنگ قرمز و بنفش ایجاد می شوند و به مرور زمان رنگ آنها به سفید یا نقره‌ای تبدیل شده و تا حدودی محو می شوند و این تفاوت رنگ آنها است که معین می کند که کدام ترک‌ها قدیمی‌تر هستند. ترک‌های پوستی سفید رنگ (که به آنها استریا آلبا گفته می شود) قدیمی‌تر هستند و درمان آنها نیز دشوارتر است.

درمان استرچ مارک

درمان‌های موضعی

این درمان باید به‌طور منظم و پیاپی و طولانی‌مدت انجام شود تا اثرگذار واقع شود. در درمان با کرم‌ها کاملاً ترک‌ها از بین نمی‌رود؛ اما تا حد زیادی از ظاهر آن کاسته می‌شود. پیش از استفاده از کرم و پمادها با مشورت نمایید.

لایه‌برداری پوست

یک‌ راه ساده برای درمان ترک پوستی به روش پزشکی توسط تراشیدن یا لایه برداری پوست است. در این روش، سلول‌های مرده پوست جدا می‌شوند و رشد سلول‌های جدید رخ می‌دهد. لایه‌بردارهای شیمیایی نیز اثر مشابهی دارند و با جدا کردن لایه مرده سطح پوست رشد و ترمیم پوست جدید را سرعت می‌بخشند.

میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ ، لایه درمیش پوست را هدف قرار می‌دهد که لایه میانی پوست و محل ایجاد ترک پوستی است. در طی این درمان با سوزن‌های ریزی که در سر یک دستگاه (درمارول) متصل شده‌اند سطح پوست را سوراخ می‌کنند تا کلاژن ترشح شود. این سوزن‌ها میکروسکوپی هستند و موجب خونریزی نمی‌شوند و فقط سبب قرمزی پوست می‌شوند. این درمان ظاهر پوست را بهتر و ترک‌های پوستی را کاهش می‌دهد.

میکرودرمی

در این درمان لایه اپیدرم و رویی پوست هدف قرار داده می‌شود و در نتیجه آن پوست، کلاژن ترشح می‌کند و پوست سفت و کشیده می‌شود. در این درمان سلول‌های مرده از پوست جدا می‌شوند و پس از چند جلسه کاهش ظاهر ترک پوستی به‌وضوح قابل ‌مشاهده خواهد بود. در حین این درمان ممکن است پوستتان خشک شود و به علت تراشیده شدن، پوست دچار قرمزی شود؛ اما طی ۲۴ ساعت پوست شروع به ترمیم می‌کند و این علائم از بین می‌روند.

• لیزر درمانی

لیزر درمانی یک درمان معمول برای ترک‌های پوستی است. در این روش لیزرها به پوست نفوذ می‌کند و باعث بازسازی می‌شوند. این روش با تحریک بافتهای اطراف ترک ‌های پوستی سبب سرعت بهبود آنها می‌شوند. لیزر سبب تحریک ملانین در محل لیزر درمانی می‌شوند و سلول‌های رنگدانه در ترک پوست سبب همرنگ ‌سازی آن با دیگر نقاط پوست می‌شوند.

استفاده از embedding یا نخ گذاری

در این روش با گذاشتن نخ کوچک مخصوص در بافت استریاها سبب تحریک کلاژن سازی و سبب بازسازی پوست ناحیه استریا شده و استریاها به تدریج محو می گردد.

جراحی زیبایی

اگر درمان‌های دیگر ناموفق باشند، می‌توان از جراحی زیبایی بهره گرفت. جراحی ممکن است خود سبب ایجاد ترک شود؛ اما ترک‌ های پوستی را به‌طور دائم از بین می‌برد. به ‌موجب این درمان، پوست کشیده‌ تر می‌شود و مستحکم‌تر به نظر می‌رسد.

پیشگیری از استرچ مارک

متخصصین عقیده دارند که ژنتیک نقش مهمی را در به وجود آمدن ترک پوستی ایفا می‌کند. یکی از بهترین روش‌های موجود به منظور پیشگیری از به وجود آمدن ترک پوستی، حفظ تناسب اندام و جلوگیری از نوسانات وزن می‌باشد. نوشیدن آب به مقدار کافی نقش مهمی را در پیشگیری از آسیب دیدگی پوست ایفا می‌کند. سعی کنید رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از غذاهای سرشار از روی از قبیل ماهی و انواع مغزها استفاده کنید و از مصرف غذاهای حاوی ویتامین آ، دی و سی مانند مرکبات، شیر و سیب زمینی شیرین غافل نشوید.

هزینه درمان استرچ مارک

تعداد جلسات و روش هایی که برای درمان استفاده می شود در تمامی افراد یکسان نیست و هزینه درمان در افراد متفاوت است.